Ik merkte dat mijn mond soms open hing, alsof ik een staat van verbazing verkeerde. Ontspanning, in dit geval van de kaakspieren, dat zou je ook kunnen zeggen. Ik keek en keek en keek en luisterde, voelde, las stukken tekst, zinnen, flarden van zo ongeveer alles wat vast en vooral los zat, vaak hardop. Ik ging, kortom, volledig op in de beleving ‘met open zinnen’, die dagen in Berlijn. Ik werd mijn ervaring, en wat er aan Zelf in mij was, verdween door de achterdeur. Ik zoog mij werkelijk vol met ‘geest’ – tot een punt dat ik werkelijk niets meer kon opnemen.
Het was onze laatste dag en we stonden middenin een groot warenhuis aan de Alexanderplatz. Ik kon eenvoudigweg niet meer, was plotsklaps heel erg moe. Op dat moment moet er een ander proces begonnen zijn. Ik vertrok al terug naar huis, op weg naar het wolvenhol, ook al zouden we in werkelijkheid nog aangename uren doorbrengen voor onze daadwerkelijke terugreis met de nachttrein.
Dat is nu twee weken geleden, maar het proces dat in de Alexa begon, is nog altijd gaande. Steeds weer duiken er beelden en ideeën op, soms gemanipuleerd door het geheugen, de verbeelding, of de vermenging met ervaringen sindsdien. Ik kan vertellen, ik kan foto’s laten zien en schrijven, maar dat is niet zo eenvoudig als het klinkt. Het is alsof er in die dagen een sedimenteringsproces heeft plaatsgevonden, alsof zich laag voor laag voor laag organisch materiaal opgestapeld heeft, en onder steeds groter gewicht samengeperst is tot een fossiele vorm van inspiratie, tot aardolie voor de geest. Ik ben nu volop bezig met een raffinageproces, een proces waarop ik echter nauwelijks grip heb. U merkt het wel.