zondag 12 september 2010

De hemel der ideeën

Dat het heelal oneindig is voor zover wij kunnen zien, dat wist ik al. Dat het heelal een enorme hoeveelheid sterrenstelsels bevat ook. Ook het leven op aarde kan een heelal op zich lijken; oneindig in zijn variaties, vervuld van sterrenstelsels zover het oog reikt. Sinds vrijdag vermoed ik zelfs dat de hemel op aarde te vinden is.
Een en ander werd veroorzaakt doordat Warenkatalog Nr. 23 van het Duitse bedrijf Manufactum in de brievenbus plofte. Zoals altijd voorzien van het bedrijfsmotto Es gibt sie noch, die guten Dinge, toonde de catalogus weer eens aan dat Manufactum eigenlijk alles verkoopt, en van al die producten bij voorkeur de kwalitatief beste en langst bruikbare.
In het voorwoord schrijft de directie:


“Es gibt kaum ein Qualitätsprodukt, das nicht door jämmerlich slechte, aber viel billigere Konkurrenten und Nachahmungen gefährdet wäre. (…) Wir haben uns vorgenommen, Dinge zusammenzutragen, die in einem umfassenden Sinne ‘gut’ sind (…) Uns leitet bei unserer Suche nicht etwa der verklärte Blick auf vergangene ‘bessere’ Zeiten. Vielmehr ist unser Ziel, auf Fragen der Gegenwart nicht immer die schnellste (und meist schon mit Verfallsdatum behaftete) Antwort zu geben, sondern statt dessen aus einer Grundüberzeuging heraus ‘richtig’, vernünftig und langfristig zu handeln”.

In de catalogus van Manufactum tref je de jassen, schoenen, jam, stoelen, nietmachines, lakens, onderbroeken, sokken, koffiemolens, schaakborden, glazen, schoonmaakmiddelen, deurklinken, kammetjes enzovoort feitelijk in hun meest elementaire vorm aan. Het is alsof je door een plaatjesboekje bladert waarmee kleine kinderen leren hoe de dingen heten.
Sloffen van vilt, bakelieten telefoons met draaischijven, de handmatige potloodpuntenslijper... het is alsof de tijd niet meer bestaat. De producten lijken allemaal op een bepaald moment in de tijd hun definitieve vorm te hebben aangenomen. En precies in die fase heeft Manufactum er zijn hand op weten te leggen om ze verder te verkopen, namens allerlei kleine, gespecialiseerde fabriekjes beschikbaar te stellen, en vooral: beschikbaar te blijven stellen. Tot in de eeuwigheid, tegen de klippen op, of er nu vraag naar is of niet.

Ik herkende er vrijdag een filosofisch sterrenstelsel in: Plato’s ‘Hemel der ideeën’, waarvan alles wat wij op aarde kunnen zien slecht een afspiegeling zou zijn, zoals de schaduwen op de wanden van een grot. Ik krijg van die hemel jaarlijks een catalogus thuisbezorgd en ik kan er gewoon iets uit bestellen, want deze hemel bestaat echt.

In het 400 pagina’s tellende boekwerk van Manufactum worden de producten in een schitterend precies, glinsterend, wellustig Duits beschreven, waarvan het water me in de mond loopt. Het is mijn lectuur van vandaag en ik lees er graag hardop uit voor, zoals deze beschrijving van de ‘Metzgerspost’:

‘Auch im heutigen Alltag gibt es noch allerlei signalwürdige Situationen, wenn beispielsweise der Gänsebraten gar ist, die Abreise in den Urlaub ansteht oder auf einen längeren Besuch anreisende Verwandte nach alter Türmersitte angekündigt werden wollen. Schon mit wenig Übung entlockt man dem Horn seinen charakteristischen tiefen, vibrirenden und weittragenden Ton: Lippen anfeuchten, das Mundstück (je nach Gusto) mittig onder im Mundwinkel ansetzen und mit vibrirenden Lippen (nahezu prustend) ruhig und gleichmaßig Luft einblasen.‘ (p.364)