Verdwenen voorganger

Een onverwachte ontmoeting in Hampstead, was die met het verblijf van George Orwell in die wijk, ergens tussen 1934-1936, een paar jaar voordat Freud er neerstreek. Als ik aan Orwell denk, denk ik niet alleen aan 1984, Animal farm en Down and out in Paris in London, maar dan vooral aan zijn minder bekende romans, die ik verslond toen ik 16 of 17 was: A clergyman’s daughter, Coming up for air en in het bijzonder Keep the aspidistra flying. Van die roman herinner ik me eigenlijk nog alleen flarden, en dan nog van de voorstellingen die ik me zelf bij de woorden maakte; over het troosteloze bestaan van een boekverkoper, een tragische liefde en een landelijke omgeving, waarin de aanwezigheid van een drukkende buitenwereld verwoei. Orwell schreef het in Hampstead, zo bleek ter plaatse, en werkte er zelf halve dagen in een boekhandel. Wij liepen al dagenlang door dezelfde straten waar Orwell over zijn roman had lopen dromen. Toen ik daar achter kwam, was het alsof ik daarom naar Hampstead had moeten komen.
In de lokale kwaliteitsboekwinkel hield S. de kleine essaybundel Why I write van Orwell omhoog en ik trof in de woorden van het gelijkgetitelde essay mijn gedroomde voorganger terug van wie ik die donkerbruine herfstromans echter toch het mooist bleef vinden.
Onbegrijpelijkerwijs is er maar in een enkele reisgids iets te vinden over Orwell en Hampstead. Je kunt je natuurlijk met recht afvragen wat de betekenis voor een mensenleven is van een verblijf van een of twee jaar op een bepaalde plek, al helemaal in het geval van Orwell, maar goed. Hij krijgt nu in ieder geval nauwelijks een gezicht in Hampstead. Sterker nog: zijn gebeeldhouwde profiel was ogenschijnlijk als in een kleine beeldenstorm van de plaquette verdwenen die ter nagedachtenis op de gevel van de voormalige boekhandel is aangebracht.

Ik merk dat Orwell plotseling weer helemaal aanwezig is in mijn denken, misschien ook wel omdat de onderstroom van zijn werk naadloos aansloot op de onderstroom van onze omzwervingen door Londen. Londen, Engeland – het land van de remmende voorsprong.